9 công thức lượng giác cần phải nhớ !

Xin chào tất cả các bạn !

Trong bài viết này các bạn sẽ được cung cấp các công thức lượng giác đáng nhớ nhất trong chương trình Toán học Trung học.

cong-thuc-luong-giac

Những công thức này chính là chìa khóa giúp các bạn tính được:

Giá trị lượng giác của một góc (không sử dụng máy tính cầm tay), chứng minh được một biểu thức lượng giác, giải phương trình lượng giác, cũng như hệ phương trình lượng giác, …

#0. Các công thức lượng giác cơ bản

  • $\tan x=\frac{sin x}{cos x}$
  • $\cot x=\frac{cos x}{sin x}$
  • $\sin ^2 x + \cos ^2 x = 1$
  • $\tan x \cot x = 1 ( x \neq k \frac{\pi}{2}, k \in Z)$
  • $1 + tan ^2 x =\frac{1}{cos^2 x} ( x \neq \frac{\pi}{2} + k\pi, k \in Z)$
  • $1 + cot ^2 x=\frac{1}{sin^2 x} ( x \neq k\pi, k \in Z)$

#1. Công thức cộng

Với mọi $\alpha$, $\beta$, chúng ta luôn có các công thức sau đối với $\cos$, $\sin$

  • $\cos (\alpha-\beta)=\cos \alpha \cos \beta+\sin \alpha \sin \beta$
  • $\cos (\alpha+\beta)=\sin \alpha \cos \beta-\cos \alpha \sin \beta$
  • $\sin (\alpha-\beta)=\sin \alpha \cos \beta-\cos \alpha \sin \beta$
  • $\sin (\alpha+\beta)=\sin \alpha \cos \beta+\cos \alpha \sin \beta$

Mẹo nhớ công thức: Sin thì sin cos cos sin, còn Cos thì cos cos sin sin (dấu trừ)

Có thơ luôn cho các bạn đây 🙂

Cos thì cos cos sin sin
Sin thì sin cos cos sin rõ ràng
Cos thì đổi dấu hỡi nàng
Sin thì giữ dấu xin chàng nhớ cho !

Với $\alpha$, $\beta$ làm cho các công thức có nghĩa thì chúng ta có các công thức đối với $\tan$ như sau:

  • $\tan (\alpha-\beta)=\frac{\tan \alpha-\tan \beta}{1+\tan \alpha \tan \beta}$
  • $\tan (\alpha+\beta)=\frac{\tan \alpha+\tan \beta}{1-\tan \alpha \tan \beta}$

Mẹo nhớ công thức: Tan thì tan nọ tan kia chia cho mẫu số 1 trừ tan tan.

#2. Công thức nhân đôi

Nếu đặt $\alpha=\beta$ và thay vào các công thức cộng thì chúng ta sẽ được các công mới.

Các công thức mới được gọi là các công thức nhân đôi:

  • $\sin 2 \alpha=2 \sin \alpha \cos \alpha$
  • $\cos 2 \alpha=\cos ^2 \alpha-\sin ^2 \alpha=2 \cos ^2 \alpha-1=1-2 \sin ^2 \alpha$

Với $\alpha \neq \frac{\pi}{2}+k\pi, \alpha \neq \frac{\pi}{4}+k \frac{\pi}{2}, k \in Z$ chúng ta có thêm công thức $\tan 2 \alpha=\frac{2 \tan \alpha}{1-\tan ^2 \alpha}$

Mẹo nhớ:

Sin gấp đôi = 2 sin cos
Cos gấp đôi = bình cos trừ bình sin

= trừ 1 cộng hai bình cos
= cộng 1 trừ hai bình sin

#3. Công thức nhân ba

  • $\sin3 \alpha=3 \sin \alpha-4 \sin^3 \alpha$
  • $\cos 3 \alpha=4 \cos^3 \alpha-3 \cos \alpha$
  • $\tan 3 \alpha=\frac{3 \tan \alpha-\tan^3 \alpha}{1-3 \tan^2 \alpha}$

#4. Công thức nhấn bốn

  • sin4a = 4.sina.cos3– 4.cosa.sin3a
  • cos4a = 8.cos4a – 8.cos2a + 1
  • Hoặc cos4a = 8.sin4a – 8.sin2a + 1

#5. Công thức hạ bậc

Các công thức hạ bậc cho phép chúng ta biến đổi các biểu thức $\sin^2 \alpha, \cos^2 \alpha, \tan^2 \alpha$ thành các biểu thức $\cos2 \alpha$

  • $\cos ^2 \alpha=\frac{1+\cos 2 \alpha}{2}$
  • $\sin ^2 \alpha=\frac{1-\cos 2 \alpha}{2}$
  • $\tan ^2 \alpha=\frac{1-\cos 2 \alpha}{1+\cos 2 \alpha}$

#6. Công thức biến đổi tích thành tổng

Biến đổi sơ cấp các công thức cộng chúng ta sẽ dễ dàng thu được các công thức biến đổi tích thành tổng.

  • $\cos \alpha \cos \beta=\frac{1}{2}[\cos (\alpha-\beta)+\cos (\alpha+\beta)]$
  • $\sin \alpha \sin \beta=\frac{1}{2}[\cos (\alpha-\beta)-\cos (\alpha+\beta)]$
  • $\sin \alpha \cos \beta=\frac{1}{2}[\sin (\alpha-\beta)+\sin (\alpha+\beta)]$

#7. Công thức biến đổi tổng thành tích

Nếu chúng ta đặt $\alpha + \beta=x$, $\alpha – \beta=y$ tức $\alpha=\frac{x+y}{2}$, $\beta=\frac{x-y}{2}$ và thay vào các công thức biến đổi tích thành tổng thì chúng ta sẽ suy ra được các công biến đổi tổng thành tích.

  • $\cos x+\cos y=2 \cos \frac{x+y}{2} \cos \frac{x-y}{2}$
  • $\cos x-\cos y=-2 \sin \frac{x+y}{2} \sin \frac{x-y}{2}$
  • $\sin x+\sin y=2 \sin \frac{x+y}{2} \cos \frac{x-y}{2}$
  • $\sin x-\sin y=2 \cos \frac{x+y}{2} \sin \frac{x-y}{2}$

Mẹo nhớ:

Cos cộng cos bằng 2 cos cos
Cos trừ cos bằng – 2 sin sin
Sin cộng sin bằng 2 sin sin
Sin trừ sin bằng 2 cos sin.

#8. Biến đổi $\tan \frac{\alpha}{2}=t$

  • $\sin \alpha=\frac{2t}{1+t^2}$
  • $\cos \alpha=\frac{1-t^2}{1+t^2}$
  • $\tan \alpha=\frac{2t}{1-t^2}$

#9. Công thức biến đổi một số biểu thức đặc biệt thành tích

  • $1+\cos \alpha=2 \cos^2 \frac{\alpha}{2}$
  • $1-\cos \alpha=2 \sin^2 \frac{\alpha}{2}$
  • $1+\sin \alpha=2 \cos^2 (\frac{\pi}{4}-\frac{\alpha}{2})$
  • $1-\sin \alpha=2 \sin^2 (\frac{\pi}{4}-\frac{\alpha}{2})$
  • $\cos \alpha \pm \sin \alpha=\sqrt{2}\cos(\frac{\pi}{4} \mp \alpha)=\sqrt{2}(\frac{\pi}{4} \pm \alpha)$

Với $\tan \varphi=\frac{a}{b}, a \neq 0, b \neq 0$ chúng ta có thêm công thức $a\cos \alpha+b \sin \alpha=\sqrt{a^2+b^2} \cos (\varphi-\alpha)=\sqrt{a^2+b^2} \sin (\varphi+\alpha)$

#10. Công thức các cung liên kết trên đường tròn lượng giác

Vâng, để việc tính toán trở nên đơn giản hơn thì bạn nên ghi nhớ giá trị của các cung đặc biệt. “Cos đối, Sin bù, phụ chéo, khác pi Tan”.

Cụ thể hơn thì cosin của 2 góc đối nhau sẽ có giá trị bằng nhau, còn Sin của 2 góc bù nhau cũng bằng nhau, 2 góc phụ nhau thì sẽ cho giá trị là:

Sin góc này = Cos góc kia , Tan góc này= Costan góc kia, Tan của 2 góc hơn kém nhau một giá trị pi thì sẽ bằng nhau.

Sin= đối/ huyền
Cos= kề/ huyền
Tan= đối/ kề
Cot= kề/ huyền

10.1. Hai góc đối nhau:

  • cos (-x) = cos x
  • sin (-x) = -sin x
  • tan (-x) = -tan x
  • cot (-x) = -cot x

10.2. Hai góc bù nhau:

  • sin (π – x) = sin x
  • cos (π – x) = -cos x
  • tan (π – x) = -tan x
  • cot (π – x) = -cot x

10.3 Hai góc phụ nhau:

  • sin (π/2 – x) = cos x
  • cos (π/2 – x) = sin x
  • tan (π/2 – x) = cot x
  • cot (π/2 – x) = tan x

10.4. Hai góc hơn kém π:

  • sin (π + x) = -sin x
  • cos (π + x) = -cos x
  • tan (π + x) = tan x
  • cot (π + x) = cot x

10.5. Hai góc hơn kém π/2:

  • sin (π/2 + x) = cos x
  • cos (π/2 + x) = -sin x
  • tan (π/2 + x) = -cot x
  • cot (π/2 + x) = -tan x

#11. Bảng giá trị lượng giác một số góc đặc biệt

bang-gia-tri-luong-giac-cua-mot-so-goc-dac-biet

#12. Lời kết

Việc nhớ và sử dụng linh hoạt các công thức lượng giác mà mình vừa trình bày bên trên không phải chuyện đơn giản, mà chắc chắn nó sẽ tốn khá nhiều thời gian và công sức của các bạn.

Giải pháp được nhiều người sử dụng là đọc đến đâu áp dụng ngay đến đó, giải pháp này không chỉ giúp bạn khắc sâu công thức mà còn giúp bạn biết cách sử dụng công thức một cách linh hoạt hơn.

Hi vọng là bài viết này sẽ hữu ích với bạn. Xin chào tạm biệt và hẹn gặp lại các bạn trong những bài viết tiếp theo !

Đọc thêm:

CTV: Nhựt Nguyễn – Blogchiasekienthuc.com
Edit by Kiên Nguyễn

Bài viết đạt: 5/5 sao - (Có 1 lượt đánh giá)
Note: Bài viết này hữu ích với bạn chứ? Đừng quên đánh giá bài viết, like và chia sẻ cho bạn bè và người thân của bạn nhé !

Administrator: Kiên Nguyễn

Có một câu nói của người Nhật mà mình rất thích đó là " Người khác làm được thì mình cũng làm được ". Chính vì thế mà hãy theo đuổi đam mê, thành công sẽ theo đuổi bạn ! Nếu như bạn đang gặp khó khăn và cần sự trợ giúp thì hãy comment phía bên dưới mỗi bài viết để nhận được sự hỗ trợ từ cộng đồng Blog Chia Sẻ Kiến Thức nhé.

Một vài lưu ý trước khi comment :

Thư điện tử của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *
Tất cả các comment của các bạn sẽ được giải đáp trong vòng 48h !
Không được sử dụng từ khóa trong ô 'Name', bạn hãy dùng tên thật hoặc Nickname của bạn !
Không dẫn link sang trang web/blog khác. Xem quy định comment tại đây. Thank All!

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Shop